Yayına Hazırlayan: Olgu Karan
Başkent Üniversitesi
ORCID NO: 0000-0002-1581-1987
Kentsel Mültecilerin Adaptasyon ve Uyum Süreçlerine Yeni Bir Bakış Açısı: Kapsayıcı Kent İnşası Amaçlı Sosyal İnovasyon Modeli
Öz
2012 yılından itibaren Suriye’den gelen kitlesel göç sebebiyle Türkiye geçiş ülkesi niteliğini değiştirerek dünyadaki en kalabalık ev sahibi ülke haline gelmiştir. Fakat bu büyüklükteki bir göç için yasal, yönetsel ve toplumsal olarak hazırlıksız yakalanılmıştır. Halbuki hem mültecilerin haklarının gözetilebilmesi için hem de yerel nüfusla kentsel yaşamda uyumlu bir geleceğin yaratılabilmesi için, gittikçe kalıcı hale gelen bu göçmen nüfusun toplumsal uyum süreçlerinin planlı biçimde yönetilmesi kaçınılmaz bir zorunluluktur. Bu sürecin yönetilebilmesi için yerel dinamiklerin keşfedilmesi ve yasal/yönetsel çerçevede yerel yönetimlerin etkin hale getirilmesi hayati derecede önemli bir husustur.
Bu proje öncelikli olarak “kapsayıcı bir toplum olma” yönünde göçmenler ve yerel toplum arasındaki adaptasyon ve uyum süreçlerinin hâlihazırda nasıl oluştuğu ve geliştiğinin çok boyutlu, çok ölçekli ve çok mekânlı keşfedici bir araştırmaya dayalı analiz etmiştir. Söz konusu hedefe yönelik, ülkemize özgü bir kavramsal çerçeve ve bu çerçeveyi operasyonel hale getirmek üzere bir “sosyal inovasyon deneyi” gerçekleştirilmiştir. Adaptasyon ve uyum süreçlerinin karşılıklı deneyimlenmesi amacı ile örnek kentler olarak seçilen Hatay, İzmir ve İstanbul’da alt çalışma bölgelerindeki Suriyeli Göçmenler ve Yerel Topluluklar arasından seçilecek alt temsil grubu ile “yaşayan laboratuvar-living lab” yöntemi ile her üç kent için “sosyal inovasyon deneyi” gerçekleştirilmiştir. Söz konusu deneyler;
i) kentsel mekânda fiziksel olarak belirli bir süre için inşa edilerek yerel toplum ve göçmen etkileşiminin analiz edilmesi,
ii) web tabanlı ve akıllı mobil cihaz uyumlu platform üzerinden sanal ortamda (virtual space) yerel toplum ve göçmen etkileşiminin analiz edilmesini kapsamaktadır.
Proje kapsamında gerçekleştirilmiş olan “yaşayan laboratuvar” deneyinin önemli hedeflerinden birisi, göçmenler ve yerel toplum arasındaki adaptasyon ve uyum süreçlerinde hangi parametrelerin hangi tür mekânda (fiziksel veya sanal) ve hangi boyutlarda var olabildiği veya olamadığının test edilebilmesidir. Söz konusu keşfedici analiz, yaşayan laboratuvar deneyi ve üç ilde yapılan kapsamlı çalışmalar sonunda elde edilen bulgular, ülkemize özgü boyutları da içerecek biçimde literatür ve uygulamalarda “kapsayıcı kent indeksi” oluşturmayı hedeflemekte ve söz konusu indeksin mekânsal ve çok boyutsal dağılımının analizi aracılığı ile “politika ve strateji yol haritası”nı üretebilmeyi hedeflemektedir.
Proje toplamda 28 ay sürmüş olup, üç farklı alt proje yine üç farklı ekiple yürütülmüştür. Söz konusu proje ekipleri farklı disiplinlerden oluşturulmuş olup; planlama, coğrafya, sosyoloji, psikoloji, siyaset bilimi ve kamu yönetimi, ekonomi, bilgi ve iletişim teknolojileri ve hukuk alanlarını kapsamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kapsayıcı Toplum, Kentsel Mülteciler, Karşılıklı Adaptasyon ve Uyum, Yaşayan Laboratuvar, Sosyal İnovasyon (Sİ), Kapsayıcı Kent İndeksi.
.jpg)
